Başkan Pınar, Zeytin Pahalı Olacak

Editör

"Zeytin; hasat üretim masrafları içerisinde %50-60’lık bir pay ile en önemli maliyet unsuru durumundadır. Diğer bir ifade ile hasat işçiliği, zeytin üretiminde maliyeti etkileyen en önemli unsurların başında gelir. Öte yandan ürün kalitesine ve hasat biçimine göre boş yıllarda da ürün alımını etkilemesi gibi nedenlerle hasat, üzerinde dikkatle durulması gereken bir işlemdir. 

Toplama zamanı

Zeytin toplama zamanı bölgelere ve iklim durumuna göre de değişir. Hasada dip zeytinlerin toplanması ile başlanır. Kendiliğinden ağaç altına düşen zeytinler genelde yüksek asitli yağ verdiklerinden ayrı olarak toplanır ve yağhaneye gönderilir. İkinci olarak yeşil sofralık zeytinler toplanır. 

Ayırma

Zeytin sofralık veya yağlık olarak değerlendirildiği için hasadı da iki ayrı periyotta yapılmaktadır. Yeşil zeytin hasadında renk sarımsı-yeşile döndüğünde yapılır. 

Dokusu sertliğini biraz yitirmiş, normal iriliğini almıştır. Yeşil zeytin salamurası için önce iri zeytinler toplanmalı, sonradan irileşen ikinci ya da üçüncü elle toplanmalıdır.

Yağlı zeytinlerde olgunluğun başlangıcında yağ oranı düşük olup mevsim ilerledikçe artar, tane yumuşar ve elle sıkınca suyu akar. Ancak toplamanın çok geciktirilmesi durumunda özellikle yağışlardan sonra kendiliğinden dökülme artar, zeytin daneleri buruşur ve kuş zararı görülür. 

Saklama veya stok

Hasattan sonra küfelerde, çuvallarda ve yığın halinde uzun süre bekletilen zeytinlerde kızışma görülmekte, yağ asidi yükselerek kalitesi düşer. Bu nedenle bekletilecek zeytinler temiz bir yere 5–10 cm. kalınlığında yayılmalı ve ara sıra karıştırılarak havalandırılmalıdır.

Zeytinler siyah olarak hasat edilecekse çeşide has rengin alınması beklenir. Fazla gecikme danede yumuşamaya neden olur. Hasat Kasım-Aralık ta yapılır.

Zararlıları

Mevsim durumuna göre yağış, fırtına, soğuk ve don zararı söz konusu ise ayrıca zeytin sineği zararı söz konusu ise erken hasat edilebilir. Meyvemsi bir tad isteniyor ise yine erken hasat söz konusudur.

Hasat yöntemleri

Elle sıyırma, silkme, sarsma, çırpma, sırıkla indirme şeklindedir. Ülkemizde yağlık zeytin ağaçları çoğunlukla yüksek boylu olduğundan sırıklanarak toplanmaktadır. Oysa sırıkla toplamanın önemli sakıncaları vardır. Sırıklama sırasında sürgünler kırıldığından hasadı izleyen yıl verim çok düşük olmaktadır. 

Aynı zamanda yaralı yerlerden “Zeytin Gal Hastalığı” bulaşmakta ve bu hastalık hızla yayılmaktadır. Sırıkla vurma sırasında zeytin daneleri de zedelenmekte ve zarar görmektedir. Sırıkla toplama zorunlu ise meyve dallarının kırılmamasına dikkat edilmeli ve sırıklama içten dışa doğru yapılmalıdır.

Kayıpların önlenmesi ve randımanın artırılması için mekanik hasada geçilmiştir. Elle kullanılan basit taraklarla randıman %20 artmıştır. Küçük bahçelerde ve büyük makinelerin giremeyeceği plantasyonlara düşük maliyetli basınçlı hava ile çalışan taraklar, sarsıcılar ve çırpıcılar sokarak hasat edilebilir.” 

Başkan Pınar sözlerine şöyle devam etti: “En uygun hasat ise elle toplamadır. Merdivenlere çıkılarak yapılan bu şekildeki hasat için daha fazla işçilik ve zaman harcanmakla birlikte ürün kalitesinin yükselmesi ve bir sonraki alınacak ürün miktarının artması nedeniyle bu giderler karşılanmış olacaktır. Son yıllarda geliştirilen alçak boylu, aşağıdan taçlandırılmış zeytinliklerde, hasat elle yapılabildiğinden hem ürün kalitesi yükselmekte, hem de yok yıllarda ürün alınabilmektedir.

Sarsıcı makinelerin iş randımanını artırmak için danelerin kopmasını kolaylaştırıcı kimyasal maddelerle çalışma yapılmaktadır. Çeşitli yöntemlerle hasat edilen zeytinlerle birlikte yaprak ve filizlerde dökülür. Daneden bunların elle ayrılması zaman kaybına neden olur, bunun için elek ve temizleyiciler kullanılmaktadır.”dedi.

Zeytin ağacının yapraklarını kışın da dökmeyen ağaçlardan olduğu, kışın çok kar yağdığından dolayı zeytin ağaçlarının dalları üzerindeki yükü çekemeyerek kırıldığını ifade eden Pınar: "Vatandaşımız son zamanlarda zeytin ağacı dikmeğe başladı. Zeytin ilçemizde ÇKS kayıtlarına göre 1.850 Dekar dikili zeytin alanı bulunmaktadır. 

Normal şartlarda dönümden 1 Ton zeytin alınırken, bu sene alınması gereken zeytin 1. 850 Kg olması gerekiyordu. 

Kış şartlarının ağır geçmesi dalların aşırı kar yüklenip kırılması ile birçok zeytin ağacı telef oldu. Don olayı da bizim rekoltemizin %50 aşağı düşmesine neden oldu. İlçemizde 2 adet zeytinyağı fabrikası mevcut. yetiştiricilerimiz bu fabrikalarda yağlarını çıkartıyor. İhtiyaç fazlasını ise zeytin ve yağ olarak pazarlıyor.

Piyasada zeytin rekoltesi çok düşük olduğu için fiyat yükselmesine neden olacağını düşünüyoruz. Bu sadece bizde değil Türkiye genelinde de rekolte düşük. Ellerinde salamura yapılarak depolanmış zeytini olanlar zeytinlerini yüksek fiyatla satabileceklerdir." şeklinde konuştu.

Mustafa Hamdullah ERGİN