Trafikte para cezasına itiraz edilebilecek

Ali ARICI

Anayasa Mahkemesi, "trafikte muhatabın yüzüne karşı kesilen para cezasının kesin olduğuna" ilişkin Karayolları Trafik Kanunu hükmünü, idarenin her türlü işleminin yargı denetimine tabi olduğu ve yasa kuralının hukuk devleti ve hak arama özgürlüğüyle bağdaşmadığı gerekçesiyle iptal etti.

Anayasa Mahkemesi’nin, Konya 1. İdare Mahkemesi’nin açtığı davada, Karayolları Trafik Kanunu’nun 3493 sayılı Yasa ile değiştirilen söz konusu 115. maddesinin son fıkrasını iptal gerekçesi, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayınlandı.

Gerekçede, yasanın para cezalarının ödenmesini düzenleyen 115.
maddesinde, tebligatla düzenlenen cezalar dışında muhatabın yüzüne karşı kesilen para cezasının kesin olduğunun hükme bağlandığı anımsatıldı. Anayasa’nın 2. maddesine göre hukuk devletinin, insan haklarına saygı gösteren, bu hakları koruyucu adaletli bir hukuk düzeni kurup sürdürmekle kendisini yükümlü sayan, bütün etkinliklerinde hukuka ve Anayasa’ya uyan, işlem ve eylemleri bağımsız yargı denetimine bağlı olan devlet anlamına geldiği ifade edilen gerekçede, bununla devletin tüm eylem ve işlemlerinin yargı denetimine bağlı olmasının amaçlandığı belirtildi. Gerekçede, yasa kuralıyla, Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan hak arama özgürlüğüne açıkça müdahale edildiğinin de altı çizilerek, "Yargı denetimini sınırlayan itiraz konusu kuralın, hukuk devleti ilkesi ve hak arama özgürlüğüyle ile bağdaştığı söylenemez" denildi. Kuralın, idarenin işlemlerinin yargı denetimine açık olmasını düzenleyen Anayasa’nın 125. maddesine de aykırı olduğu anlatılan gerekçede, şöyle denildi: "Kişilerin yüzlerine karşı trafik suçlarından dolayı ceza tutanakları ile belirlenen idari para cezalarının kesinliği ifade edilerek, yargı yolu kapatılmakta, idarenin hukuka uygun olmayan ve kişilerin haklarını ihlal eden davranışlarının olması halinde, verilen idari yaptırıma karşı bir itiraz hakkı tanınmamaktadır. Bireylerin idarenin faaliyetlerine karşı korunması, adaletin sağlanması ve hukuk devleti ilkesinin geçerli olabilmesi için idarenin her türlü eylem ve işlemlerinin yargı denetimine tabi olması gerekirken, itiraz konusu kural ile idarenin yapmış olduğu işlemler yargı denetimi dışında bırakılmaktadır."