Zeytin Hasatı Devam Ediyor

Editör

Ali Şirin: “Zeytin; hasat üretim masrafları içerisinde %50-60’lık bir pay ile en önemli maliyet unsuru durumundadır. Diğer bir ifade ile hasat işçiliği, zeytin üretiminde maliyeti etkileyen en önemli unsurların başında gelir. Öte yandan ürün kalitesine ve hasat biçimine göre boş yıllarda da ürün alımını etkilemesi gibi nedenlerle hasat, üzerinde dikkatle durulması gereken bir işlemdir.

Toplama zamanı
Zeytin toplama zamanı bölgelere ve iklim durumuna göre de değişir. Hasada dip zeytinlerin toplanması ile başlanır. Kendiliğinden ağaç altına düşen zeytinler genelde yüksek asitli yağ verdiklerinden ayrı olarak toplanır ve yağhaneye gönderilir. İkinci olarak yeşil sofralık zeytinler toplanır.

Ayırma
Zeytin sofralık veya yağlık olarak değerlendirildiği için hasadı da iki ayrı periyotta yapılmaktadır. Yeşil zeytin hasadında renk sarımsı-yeşile döndüğünde yapılır. Dokusu sertliğini biraz yitirmiş, normal iriliğini almıştır. Yeşil zeytin salamurası için önce iri zeytinler toplanmalı, sonradan irileşen ikinci ya da üçüncü elle toplanmalıdır. Yağlı zeytinlerde olgunluğun başlangıcında yağ oranı düşük olup mevsim ilerledikçe artar, tane yumuşar ve elle sıkınca suyu akar. Ancak toplamanın çok geciktirilmesi durumunda özellikle yağışlardan sonra kendiliğinden dökülme artar, zeytin daneleri buruşur ve kuş zararı görülür.

Saklama veya stok
Hasattan sonra küfelerde, çuvallarda ve yığın halinde uzun süre bekletilen zeytinlerde kızışma görülmekte, yağ asidi yükselerek kalitesi düşer. Bu nedenle bekletilecek zeytinler temiz bir yere 5–10 cm. kalınlığında yayılmalı ve ara sıra karıştırılarak havalandırılmalıdır.

Zeytinler siyah olarak hasat edilecekse çeşide has rengin alınması beklenir. Fazla gecikme danede yumuşamaya neden olur. Hasat Kasım-Aralık ta yapılır.

Zararlıları
Mevsim durumuna göre yağış, fırtına, soğuk ve don zararı söz konusu ise ayrıca zeytin sineği zararı söz konusu ise erken hasat edilebilir. Meyvemsi bir tad isteniyor ise yine erken hasat söz konusudur.

Hasat yöntemleri
 Elle sıyırma, silkme, sarsma, çırpma, sırıkla indirme şeklindedir. Ülkemizde yağlık zeytin ağaçları çoğunlukla yüksek boylu olduğundan sırıklanarak toplanmaktadır. Oysa sırıkla toplamanın önemli sakıncaları vardır. Sırıklama sırasında sürgünler kırıldığından hasadı izleyen yıl verim çok düşük olmaktadır.

Aynı zamanda yaralı yerlerden “Zeytin Gal Hastalığı” bulaşmakta ve bu hastalık hızla yayılmaktadır. Sırıkla vurma sırasında zeytin daneleri de zedelenmekte ve zarar görmektedir. Sırıkla toplama zorunlu ise meyve dallarının kırılmamasına dikkat edilmeli ve sırıklama içten dışa doğru yapılmalıdır.

Kayıpların önlenmesi ve randımanın artırılması için mekanik hasada geçilmiştir. Elle kullanılan basit taraklarla randıman %20 artmıştır. Küçük bahçelerde ve büyük makinelerin giremeyeceği plantasyonlara düşük maliyetli basınçlı hava ile çalışan taraklar, sarsıcılar ve çırpıcılar sokarak hasat edilebilir.” Ali Şirin sözlerine şöyle devam etti: “

En uygun hasat ise elle toplamadır. Merdivenlere çıkılarak yapılan bu şekildeki hasat için daha fazla işçilik ve zaman harcanmakla birlikte ürün kalitesinin yükselmesi ve bir sonraki alınacak ürün miktarının artması nedeniyle bu giderler karşılanmış olacaktır. Son yıllarda geliştirilen alçak boylu, aşağıdan taçlandırılmış zeytinliklerde, hasat elle yapılabildiğinden hem ürün kalitesi yükselmekte, hem de yok yıllarda ürün alınabilmektedir.

Sarsıcı makinelerin iş randımanını artırmak için danelerin kopmasını kolaylaştırıcı kimyasal maddelerle çalışma yapılmaktadır. Çeşitli yöntemlerle hasat edilen zeytinlerle birlikte yaprak ve filizlerde dökülür. Daneden bunların elle ayrılması zaman kaybına neden olur, bunun için elek ve temizleyiciler kullanılmaktadır.”dedi.

Mustafa Hamdullah ERGİN