Silaj Yapımı Başladı

Editör

Büyükbaş besi hayvancılığı için ekilen silajlık mısırlar hasat edilmeğe başlandı.

Büyükbaş hayvan besicilerimizden Adnan İzmirli ile yaptığımız söyleşide bize şunları söyledi: “Büyük baş hayvan yetiştiriciliğinde süt veya et maliyetinin %80’i hayvan yemidir. Bu durumda silaj hayvan yetiştiricisinin olmazsa olmazıdır.

1975’lere kadar yalnızca devlet çiftliklerinde bulunabilen silaj yavaş da olsa yayılmaya başlamıştır. Ancak, ilk numuneleri MISIR silajı olması hasebiyle, silajın da sadece mısırdan yapılacağı kanaati doğmuş ve bu tip taklit edilerek silaj yapılmıştır.

Mısırın yetişmediği, yetişse bile sulama imkânının olmadığı yerlerde hayvancılık yapılamayacağı gibi yanlış bir düşünce yayılmıştır. Hayvanların yediği her çeşit bitkiden silaj yapılabilir. Bulunulan bölgede en bol ve en ucuz malzemeyle yapılacak silaj, karlı hayvancılığın temel kuralıdır. Bu sebeple, engebeli arazisi, değişik iklim bölgelerine rağmen ülkemizin her tarafında silaj yapılacak, ot, tahıl, korunga, yonca yetiştirilebilir.

Tahıl ülkesi Türkiye’de tahıl silajı yapılmayacak yer yoktur. Üstelik protein/karbonhidrat dengesi sebebiyle tahıl silajı mısıra göre daha dengelidir. Ayrıca kış mahsulü olması sebebiyle sulama derdi olmadığından maliyeti de düşüktür.

Silaj, su içeriği yüksek yeşil yem bitkilerinin, havasız ortamda süt asiti bakterilerinin etkinliğine bırakılarak fermantasyona uğratılmaları suretiyle elde edilen; bir nevi hayvan turşusu da denilebilecek yem çeşididir. Besi ve süt hayvancılığında,hayvanların yeşil yem ihtiyaçlarını taze olarak karşılamak yılın ancak belli dönemlerinde mümkün olduğundan suca zengin kaba yem ihtiyaçlarının karşılanması zorunluluğu sonucu ortaya çıkmıştır.

HANGİ BİTKİLERDEN SİLAJ YAPILIR?
Her türlü doğal çayır ve mera otları: çiçek dönemi sonuna doğru, tohumlar hamur olumunda iken silaj yapılabilir. Tarımı yapılan yem bitkileri: mısır, sudan otu, sorgum, ayçiçeği, buğday, arpa, yulaf v.b buğdaygiller yem bitkileri ile fiğ, yonca, korunga, tırfıl v.b baklagiller yem bitkileri Her türlü fabrika ve konserve yan sanayi ürünleri silajı yapılan materyal olarak sayılabilir.

SİLAJIN YARARLARI
Yeşil ve sulu yemlerin bulunmadığı dönemlerde, yeşil yem özelliğinde, sindirimi kolay ve besin değeri yüksek sulu yem sağlanmış olur.
Silajlık bitkiler tarlayı erken boşaltırlar, diğer ürünlerin ekimi için uygun bir zaman kalır.

Silo yemleri, açılmadıkça yıllarca bozulmadan kalabilir.
Kuruduğu zaman sertleşerek hayvanın severek yiyemeyeceği birçok bitki, silolandığı zaman hayvanlar tarafında iştahla tüketilir.
Silaj yapılırken havasız ortam esas olduğundan, zararlı küfler çoğalamaz. Silo yemleri diğer yemlere göre daha az yer kaplar. (1 metreküp silaj yaklaşık olarak 500–900 kg)
Silaj ile beslenen hayvanlar daha sağlıklı ve tüyleri parlak olur.
Silajın laktik asit etkisi olduğundan hayvanlarda kabızlık önlenmiş olur.
Vitaminlerce zengin bir yem olup, sindirilme derecesi yüksektir.

SİLAJ NASIL YAPILIR?
Silaj makinesiyle hasat edilen mısır, bekletilmeden hazırlanan yere 25 cm. kalınlıkta ince tabaka halinde serilir.

Koçanlı mısır silajı yapılıyorsa katkı maddesine gerek yoktur.
Şayet koçansız mısır silajı yapılıyorsa 1 ton için 40–50 kg. buğday veya arpa kırması eşit şekilde serpilir.

Ağır bir traktörle üzerine çıkılarak, ileri-geri yavaş yavaş gidilerek içinde hava kalmayacak şekilde iyice sıkıştırılır.

Her kat serildikten sonra aynı şekilde tuz serpilerek traktörle sıkıştırılır. Bu şekilde sıkıştırılan mısır basılının yüksekliği 1 metreyi geçmemelidir.

Silajın en üst kısmına kubbemsi bir şekil verilerek üzeri plastik örtü ile örtülür. Kapatma işlemi herhangi bir nedenle ertesi güne kalacaksa silajın üzeri geçici olarak örtülür. Plastik örtünün etekleri hava sızmaması için bastırılır ve üzerine 15–20 cm kalınlığında ufalanmış toprak, plastik örtüyü yırtmadan dikkatlice serilir.

SİLAJIN OLGUNLAŞMASI
Silajın açılması için olgunlaşmasını tamamlaması gerekir. Olgunlaşma süresi için en az 45 gün , en uygunu 60 gündür. Bu süreden sonra bir kenarından açılarak yedirilebilir.Olgunlaşmış silaj , yeşilimtırak sarıdan koyu yeşile kadar değişen bir renk alır. Ekşi ve kendine has bir kokusu vardır. Silaj günlük olarak hayvanlara yetecek kadar alınır. Üzeri plastik örtü ile tekrar örtülür.
 
SİLAJ NE KADAR YEDİRİLİR?
Silaj ise hem verim, hem de yaşama payı için verilen yegane yemdir. Örneğin; 15 litreye kadar süt veren ineklerin yem ihtiyaçları sadece silajla karşılanabilir.

Süt Sığırlarında günde 10-35 kg.
Besi danaları ve düvelerinde günde 6-10 kg
Koyun ve keçilerde günde 4-6 kg silaj verilmelidir.
 
KOKUNUN SÜTE GEÇMEMESİ İÇİN
Süt yabancı kokulara karşı son derece hassas bir yiyecektir. Bu nedenle:
Günlük olarak yemlemede kullanılmak üzere silodan boşaltılan silaj, yemlemede kullanılana kadar ahırda bekletilmez. 

Yemlemede kullanılacak silaj, ancak sağım sonrasında barınağa taşınır ve hayvanlara verilir.

Sağım öncesi, bir önceki öğünde yemliklerde kalan silaj ahırdan uzaklaştırılır ve ahır iyi bir şekilde havalandırılır."

Mustafa Hamdullah ERGİN

Adnan İzmirli