ÖĞRENCİ BAŞARISINDA AİLENİN ROLÜ

Feridun Eser

Okullar açılıyor; yeni bir eğitim öğretim yılı başlıyor. Başarılı, hayırlı ve verimli olsun.

Hayattaki başarı, her zaman okuldaki başarıya bağlı değildir; ancak genellikle okul başarısı, hayat başarısı için gereklidir. Öğrencinin başarısı için aile desteği şart, önemli ve gereklidir. Öğrencinin başarısı için ailelerin bilmesi ve yapması gereken bazı hususlar ve kurallar vardır. Bu yazıda, öğrencinin başarısı için ailenin yapması gerekenler üzerinde kısaca duracağız.

 Aileler ve öğretmenler, öğrencilerin başarılı olmasını istiyor; bunun için emek veriyor, zaman harcıyor ve masraf ediyorlar. Aileden ve öğretmenden önce, öğrencinin kendisi, başarılı olmayı istemeli ve başarılı olmak için gayret etmelidir; çünkü öğrenci istemediği ve çalışmadığı sürece başarı mümkün olmaz. Bazı öğrencilerde çalışma, öğrenme ve başarma isteği vardır ancak bazılarında yoktur veya yeterli değildir. Bunun için aile ve okul, ilk önce, öğrencide çalışma ve öğrenme isteği oluşturmalı, buna gayret etmelidir.

Annelik, babalık sorumluluk ve ilgi gerektirir; çocuğu kendi haline bırakmak veya uzaktan takip etmek, gözlemek hatalı bir davranıştır, doğru değildir. Çocuğu okula kaydettirmek, cebine harçlık koymak, ders araç gereçlerini temin etmek ve karnını doyurmakla annelik, babalık tamamlanmış/ yapılmış olmuyor. Maalesef çoğu aile, bu hataya düşüyor.

Eğitim, ailede başlar. Okul, evde başlar. İlk eğitim kurumu, ailedir; çocuğun ilk öğretmenleri, anne ve babasıdır. Aile çocuğa dili, öz bakımı, sorumluluğu, disiplini, temel ahlak kurallarını vb. öğretir; yani temel eğitimi, aile verir. Ailedeki eğitimin başarısı, annelik - babalık görevlerinin başarıyla yapılmasına bağlıdır. Anne – baba, yeterli bilgi ve donanıma sahip değilse başarılı olamayacaklardır. Birçok uzman, günümüzde anne – baba eğitiminin önemi ve gereği üzerinde kafa yormakta, dil dökmektedir. Bu, önemli ve gereklidir. Eğitimli, donanımlı, bilgili ve ilgili anne babaların çocukları daha başarılı olur.

Her çocuk, ailesinin aynasıdır. Ailedeki problemler, eksikler, ilgisizlik, çocuğun davranışlarına ve başarısına bir şekilde yansır. Ailenin durumu, öğrencinin durumundan tahmin edilebilir. Problemli aile ortamları, çocukların da problemli yetişmesine ve problemli olmasına zemin hazırlar. Problemli aile ortamları, aile bireylerini evin dışına, dışarıda bazı arayışlara iter; böyle bir duruma düşmemek gerekir. Evlilik ve aile, sevgiyle kurulur; ancak sadece sevgiyle sürdürülemez; saygı, ilgi, sabır ve hoşgörü de gerekir. Aile ortamında her birey, kendini değerli hissetmelidir; bu his, hem söz hem davranışla verilmelidir. Misafire veya yabancıya gösterilen ilgi ve sevgi, öncelikle aile bireylerine gösterilmelidir. Sürekli eleştirilen, alay edilen, küçük ve başarısız görülen çocuk, başarılı olamaz. Başarılı olmak moralle, destekle olur, hakaretle değil; aile, bu desteği sağlamalıdır.

Çocuklar, her şeyden önce anne – babadan ilgi ve sevgi beklerler. Çocukları, ilgi ve sevgi açlığı içinde bırakmamak gerekir; karnı tok ancak ilgi ve sevgiye aç insanlar, problemli olurlar. Çocuk, ailede ilgi ve sevgi görmüyorsa o ilgi ve sevgiyi dışarıda arar; bu da, bazı yanlışlıklara ve pişmanlıklara yol açar.

Terbiye, hakaretle, eleştiriyle, döverek kazanılmaz, kazandırılamaz. Terbiye, aile büyüklerinin örnekliğiyle kazanılır. Aile, sık sık okulun ve öğrenmenin önemi, gereği ve faydaları hakkında konuşmalı; çocuğu teşvik etmelidir. Yakın çevreden örnekler vererek çocuğun okula bağlı, öğrenmeye istekli olması sağlanmalıdır. Ailede okumanın, eğitimin, bilginin sağlayacağı katkılar/ faydalar üzerinde durulmalı, örneklendirilmelidir. Eğitimsizliğin, cehaletin, başarısızlığın sonuçları kavratılmalıdır.

Her aile, her anne baba çocuğunu iyi tanımalıdır. Aileler, çocuklarının neleri sevdiklerini, neleri sevmediklerini, arkadaşlarını, aile dışında kimlerle beraber olduklarını, nerelerde vakit geçirdiklerini, ne izlediklerini ve dinlediklerini takip etmeli, bilmeli, öğrenmelidir. Çocuğun olumsuz arkadaş edinmesine engel olunmalıdır. Olumsuz arkadaşlık ilişkileri yanlış ortamlara, yanlış düşünce ve davranışlara götürür, zarar verir, okul başarısını düşürür. Çocukların iyi arkadaşlar edinmesi, olumlu arkadaşlık ilişkileri kurmaları teşvik edilmeli, desteklenmelidir.

Çocuğun evde ders çalışması için ona özel, uygun bir oda ayarlanmalı; şayet böyle bir imkan yoksa ona bir çalışma köşesi/ masası verilmelidir. Çocuk ders çalışırken, aile bireyleri tv izlemek, bilgisayarda, internette vakit geçirmek gibi etkinliklere ara vermelidir; aksi takdirde çocuk, derse odaklanamayacaktır. Çocuklarının okumasını isteyen anne – babalar, kendileri de okuyarak örnek olmalıdırlar. Öğrenci ders çalışırken, geçici bir süreliğine, tüm elektronik cihazlar, telefonlar, bilgisayarlar, tv kapatılmalıdır. Tv, internet, cep telefonu vb. öğrenci için ilgi dağıtan ve performansı düşüren araçlardır.

Anne babanın okulla, öğretmenle irtibatlı olması gerekir. Veli toplantılarının haricinde de zaman zaman okula uğramak, öğrenciyi takip etmek ve öğrenci hakkında bilgi almak faydalı olur. Velisinin sık sık okula geldiğini gören öğrenci, okul kurallarına bağlı ve derslerine daha ilgili olmaktadır.

Aile ortamlarında eğitim, okul veya öğretmenler hakkında olumsuz konuşmalar yapılmamalıdır. Öğrencinin yanında eğitim, okul veya öğretmen hakkında yapılan olumsuz konuşmalar, çocuğun okula ve öğrenmeye ilgisini azaltır, başarısını düşürür. Eğer illa olumsuz konuşmalar yapılacaksa, öğrencinin yanında yapılmamalıdır.

Çocuğu başkalarıyla kıyaslamak, doğru değildir. Hiç kimse kendisinin başka biriyle, hele hele kendinden daha iyi, daha başarılı biriyle kıyaslanmasından hoşlanmaz, rahatsız olur. Kıyaslama yapmak, çocukları da rahatsız eder, özgüven kaybına ve moral bozukluğuna, kin tutmaya yol açar. Bunun yararı yoktur. Çocuğun kendiyle yarışması, kendini geçmesi istenmeli, teşvik edilmeli, gözlenmelidir. Çocuk, kendini geçebiliyorsa gelişiyordur.

Uykusuzluk, dikkat toplaşımını azaltır, algıyı ve öğrenmeyi olumsuz etkiler, başarısızlığa yol açar. Normal uyku süresi, 8 saattir; fazlası da olumsuz sonuçlar doğurur. Uykusunu alamamış bireylerde, verim düşer. Uykusunu alamamış öğrenciler, sınıfta uyuklamakta ve dersi takip edememektedirler. Ders, derste anlaşılır; bunun için de öğrencinin geceden uykusunu almış, derste uyanık olması gerekir.

Öğrenci, kahvaltı etmeden, aç bir halde okula gönderilmemelidir. Karnı aç olan bir öğrencinin dikkati derste olmaz; kantinde, kantindeki sırada ve yiyecek içeceklerde olur. Karnı aç olan kişilerde zihinsel performans düşer.

Çocuğa zaman zaman yapabileceği, başarabileceği hissi verilmelidir. Başaracağına inanmayan, harekete geçmez; başarabileceğine inanan harekete geçer. Başarı, abartılmadan ödüllendirilmelidir. Ödül, başarıyı teşvik eder.

Başarılı, verimli ve hayırlı bir eğitim öğretim yılı dileklerimle!