Kas ve İskelet Sistemi ile Alakalı Seminer

Editör

Uzm. Dr. Sevgin Cömert Çakmakoğlu tarafından verilen seminere; AK Parti Geyve ilçe Başkanı Muhittin Irmak, HEM usta öğreticileri ile bayanlar katıldı.

Dr. Çakmakoğlu: "Kas ve iskelet sistemi hastalıklarıyla mücadele etmek için daha etkili stratejiler geliştirmek iş istasyonunun ötesine bakarak daha geniş bir yaklaşım benimsemeyi gerektirir. 

Kas ve iskelet sistemi hastalıkları, Avrupa’da işle ilgili risklerin önlenmesinde öncelikli bir alan haline gelmiştir. Uluslararası karşılaştırma yapmanın zorluklarına rağmen şimdiye kadar elde edilen tüm veriler, Avrupa ülkelerinin tamamında bu tür hastalıların sayısında düzenli ve büyük bir artış olduğunu göstermektedir. Bunun sosyal etkisi tabii ki oldukça ağırdır ancak bunun yanında gözlemlenen ekonomik etki de hiç de hafif değildir çünkü tam da şirketlerin rekabetçiliklerini koruyabilmek adına esnekliklerini artırmanın yollarını aradığı bir dönemde bu şirketler işgücü yönetimi alanında sorunlarla karşılaşmaktadır. Kas ve iskelet sistemi hastalıklarının endişe verici bir konu haline gelmesine neden olan diğer bir faktör de çalışan nüfusun yaşlanıyor olmasıdır.

Önleyici Yaklaşım 

Önleyici yaklaşım çok yavaş bir ilerleme göstermektedir. Hala zaman zaman bu hastalıkların meslek hastalığı olarak tanınmasında bile sorunlarla karşılaşılmaktadır. Hatta bazıları hala sorunun gerçekten işle ilgili olup olmadığını tartışmaktadır ve diğer bir grup işveren de bu kadar çok faktörün bir araya gelerek oluşmasında rol oynadığı “yeni” bir işle ilgili sağlık problemini anlamakta güçlük çekmektedir. Bunun da ötesinde bu konuda önleyici stratejiler benimsemiş olan şirketlerde görülen hastalıkların sayısında önemli bir azalma olmaması da motivasyonlarını yitirmelerine neden olmuştur. 

Global Yaklaşım

Özellikle Fransa’da yürütülen çalışmalar ve alınan uygulama tedbirleri, çalışanlara çok sınırlı hareket serbestliği tanıyan iş organizasyonlarıyla kas ve iskelet sistemi hastalıkları arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Çalışanın tümüyle çalıştığı üretim hattının ritmiyle sınırlandırıldığı ve mola vermek ya da azıcık soluklanmak konusunda kendi adına karar verme özgürlüğüne sahip olmadığı durumları ifade etmek için ‘organizasyonel bağımlılık’ terimi kullanılmıştır. Bu tür sıkı sınırlandırmaların getirildiği çalışma organizasyonu biçimleri, modern ekonomilerdeki hem sanayi sektörülerinde hem de hizmet sektöründe gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. ‘Yalın üretim’ kavramı ve diğer benzer üretim yönetimi biçimleri, doğrudan iş istayonunu etkileyen zaman sınırlamaları ve daha yoğun hareket gerekliliğiyle kendini göstermektedir ve bu da aktivite sırasında lokal düzenlemeler yapma olanağını ortadan kaldırmaktadır. Bu nedenle, belirli çalışma organizasyonu biçimleri, kas ve iskelet sistemi hastalıklarının ortaya çıkma sebeplerinin anlaşılmasında kilit unsurlar haline gelmiştir ve çözüm olasılıklarının araştırılmasında da önemli bir kaynak teşkil etmektedir. En azından, psikososyal faktörler açısından değerlendirildiğinde oldukça olumsuz olarak değerlendirilen çalışma istasyonları hem fiziksel hem de zihinsel bozuklukları tetikleyebilmektedir. Bu unsurlar bireyin işine bağlılığının öznel yanlarının da altını çizerek incelemek için yeni bir alan oluşturmaktadır. Bu nedenle, hiperstres, anlamını yitirmiş olan bir işi yapmaktan kaynaklanan mutsuzluğun somatizasyonu olan psikolojik acının serbest bırakılması için bir ortam teşkil etmektedir. Bu durumda, kas ve sinir sistemi hastalıkları bireyle çalışanlarının yaratıcı ve sosyal yeterliliklerini fark edemeyen iş organizasyonu arasında bir çatışma olduğunu ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, birçok kas ve iskelet sistemi hastalığının açıklaması biyomekanik ve psikososyal faktörler arasındaki dengede yatmaktadır. 

Önleme Alanının Genişletilmesi 

Kas ve iskelet sistemi hastalıklarının anlaşılmasına ilişkin bu sorunlara rağmen bu tür hastalıkların önlenmesi mümkündür. Ancak bunun için hareketler bütünsel bir yaklaşımla ele alınmalı ve değişiklik yapılan alanların kapsamı genişletilerek istenilen sonuçlara varılmalıdır: iş istasyonunu etkileyen tedbirlerin yanında iş organizasyonunu ve çalışma ortamını etkileyen tedbirlere de önem verilmelidir. Bu nedenle biyomekanik anlamda kabul edilebilir sınırlar oluşturabilmek için iş istasyonunun yeniden düzenlenmesini de içine alan teknik çözümlere (fiziksel eforun azaltılması, iş istasyonunun doğru bir şekilde ölçeklendirilmesi, çalışma alanlarının yeniden düzenlenmesi, vb) ve bunların yanında iş organizasyonunu hedef alan ve psikososyal faktörleri de göz önünde bulunduran tedbirlere ihtiyaç duyulmaktadır. Günümüzde iş sağlığı ve güvenliği alanındaki diğer konularda da hem fiziksel hem de psikolojik faktörler iş organizasyonuyla yakından ilgilidir. Biyomekanik açıdan standartların kullanımı uygun olabilir ve çalışma hızı için de çeşitli standartlar düşünülebilir ancak bu tür standartlar getirilse bile çeşitli faktörlerin karmaşık etkileşimleri düşünüldüğünde kas ve iskelet sistemi hastalıklarının görülme oranında hemen bir azalma da beklenmemelidir. Teknik çözümler önemlidir ancak tedbirlerin alınma biçimi aynı zamanda bir başarı ölçütü gibi değerlendirilmektedir: çalışanların dinleneceği bir oturumun düzenlenmesi (özellikle de çalışanların şikayetlerini, ağrılarını, acılarını, vb. dile getirebilecekleri önleyici bir etkinlik düşünülebilir), çalışanların değişim sürecine dahil olmaları, operatörler tarafından yapılan işin güncellenmesi: tüm bu unsurlar, herhangi bir eylem programının başarıya ulaşmasında temel niteliğindedir.

KAS VE İSKELET SİSTEMİ HASTALIKLARININ ÖNLENMESİ: 

Kas ve iskelet sistemi hastalıklarıyla ilgili yukarıda belirtilen yaklaşım göz önünde bulundurulduğunda, bu hastalıkların tekil özellikleri olduğu görülmektedir: bu hastalıklar iş yaşamının her alanını içine almaktadır. Bu nedenle bu hastalıkların önlenmesi için şirketin tüm birimleri arasında kurulacak dürüst bir diyaloğu temel alan bir proje yaklaşımına ihtiyaç duyulmaktadır. Birçok kas ve iskelet sistemi hastalığının açıklaması biyomekanik ve psikososyal faktörler arasındaki dengede yatmaktadır. Diğer birçok rahatsızlık ise; boyun, omuzlar, üst uzuvlar ve sırtın alt bölgesinde hissedilen ağrı, rahatsızlık hissi, uyuşma ve karıncalanma gibi şikayetleri içeren miyaljik durumlarla kendini göstermektedir. Bazı yerlerde belirli olmayan işle ilgili kas ve iskelet sistemi hastalıkları olarak adlandırılan bu rahatsızlıklar klinik patalojiye bakarak genellikle teşhis edilememekle birlikte fiziksel hasar ve sakatlıkla sonuçlanabilmektedir. Bu nedenle işle ilgili kas ve iskelet sistemi hastalıkları, lokomotor sistemi etkileyen bir çok enflamatuar ve dejeneratif hastalığı içine almaktadır. Özellikle el ile taşıma ya da ağır fiziksel iş yapan kişilerde boyunda ya da sırtın alt bölgesinde omuriliğinde meydana gelen dejeneretif bozukluklar. Ancak bu bozukluklar kalça ya da diz eklemlerinde de görülebilmektedir. Bu hastalıklar kronik özellik taşımaktadır ve semptomlar genellikle işle ilgili risk faktörlerine uzun bir süre boyunca maruz kaldıktan sonra ortaya çıkmaktadır."şeklinde konuştu.

Mustafa Hamdullah ERGİN

GEYVE HABER