RENKLERİN SUYLA DANS ETTİĞİ SANAT-EBRU
Editör
Geyve Ortaokulu Resim-iş öğretmeni Ertuğrul Özkan(57), renkleri suyla dans ettirerek şaheserler yapıyor.
Geyve’de 1957 yılında doğan Resim öğretmeni Ertuğrul Özkan, 1980 yılında Bursa Eğitim Fakültesi Resim bölümünden mezun olur. Yurdun değişik yörelerinde öğretmenlik yaptıktan sonra Geyve Ortaokuluna atanır. 10 yıldan beri de ebru eserler yapmaktadır.
RENKLERİN SUYLA DANS ETTİĞİ SANAT, EBRU
Ertuğrul Özkan, ebru sanatıyla ilgili şu açıklamaları yaptı:
Ebru; Farsça bulutumsu, bulut gibi anlamına gelen “ebre-ebri” kelimesinden gelmektedir. Renklerin suyla dans ettiği güzel bir sanattır. Kâğıt süsleme sanatının en güzel örneklerinden biridir. Osmanlı döneminden beri usta-çırak ilişkisiyle öğrenilmektedir. Osmanlılarda çok yaygın olarak kullanılan ebru, maalesef günümüzde unutulmaya yüz tutmuştur. Ben de unutulmasın diye, bu kâğıt süsleme sanatını, gelecek nesillere aktarmaya çalışıyorum. Bugüne kadar yüzlerce kişiye bu sanatı öğrettim, Allah nasip ederse öğretmeye de devam edeceğim.
BENZERİ YAPILAMAYAN SANAT
Zor ve emek isteyen bir sanat olan ebru, tekrarı olmayan, çok değişken bir sanattır. Atalarımızın:“Akan aynı suda iki sefer yıkanamazsınız.” dedikleri gibi, ebruyu da bir sefer yapabilirsiniz. Aynı resmin tıpatıp benzerini asla yapamazsınız. Çünkü boyalara her seferinde aynı şekli vermek mümkün değildir.
BOYALARIN HAZIRLANMASI
Boyalar genellikle renkli Çamlıca toprağından yapılır. Bu toprak deseneseng denilen mermer taş ile ezilip hamur kıvamına getirilir. Boya su ve öd suyu ile karıştırılır. Bu karışım tülbent ile süzülüp cam kavanoza konur. İki ay kadar dinlenmeye bırakılır. Bu süreçte kavanozların üzerinde biriken su alınıp atılır. Boya iyice terbiye edilmezse kağıda renk vermez. Bu boyalar, doğal boya olduğu için kolay kolay solmaz.
ÖD SUYUNUN HAZIRLANMASI
Öd, ebru yapımında kullanılan en önemli bir maddedir. Öd suyu sığırların safra kesesinin suyudur. Öd, boyaların dibe çökmesini önler,. Yani boyanın suyun üzerinde kalmasını sağlar. Boyaya renk ve yapışkanlık verir. Boyaların birbirine karışmasını önler.
KULLANILAN ARAÇLAR
Tekne: Su, öd suyu ve boyaların konduğu genişçe bir kap.
Fırçalar: Atkuyruğunun kılları kullanılır. Bu kıllar esnek oluşundan kuru gül dalına sarılır. At kılı sert ve düz olduğu için tercih edilir. Bu fırça sayesinde boyalar tekne üzerine rahatlıkla atılabiliyor. At kılı ve gül dalı bakteri ve mantar üretmeden sağlıklı bir şekilde kullanılabiliyor.
Tarak: Teknenin boyunda bir ağacın üzerine çiviler çakılarak yapılır. Suyun üzerine serpilen boyalara şekil vermek için kullanılır.
Biz: Kalem kalınlığında bir ağaca ince tel çakılarak yapılır. Tornavida gibidir. Çivinin ucu incedir. Suyun üzerine boya damlatmaya veya boyalara şekil vermeye yarar.
EBRU ÇEŞİTLERİ
Hazırlanan bu araç gereçlerle kağıt ve bez üzerine çeşitli ebrular yapılabilir. Yaptığımız ebrulardan bazıları şunlardır:
Akkase ebru: Çeşitli resim ve yazılar çift baskıyla yapılır
Battal Ebru: Suyun üzerine serpilen boyaya hiçbir müdahale yapılamadan kağıda almak.
Bülbül yuvası ebru: Bizle dairesl hareketler elde edilerek yapılır.
Çiçekli ebru: Çiçek motifleri çıkartmak.
Gel-git ebru: Suyun üzerine serpilen boyalara biz ile gel-git yapmak suretiyle şekil verilir.
Hatip ebru: İstanbullu Hatip Mehmet Efendinin bulduğu ebru tekniğidir.Boyalar bizle dökülüp şekil verilerek yapılır.
Kumaş ebru: Kumaş, kravat ve şal üzerine yapılan ebrulardır. Üzerine ebru yapılan bezler 30 derecede yıkansa da boyası çıkmaz, rengi solmaz.
Taraklı ebru: Suyun üzerindeki boyalar bizle çizildikten sonra tarak çekilir.
Şal ebru: Gel-git ve taraklı ebrular üzerinde kıvrım çizgiler, desenler elde edilir.
Mehmet AYDOĞAN-GEYVE HABER
