Cuma Hutbesi-Sadaka-i Fıtır ve Zekât

Editör

Türkçe’de fitre şeklinde söylenen “fıtır sadakası” dini bir terim olarak şöyle tanımlanabilir: “Ramazan Bayramı’na kavuşan ve temel ihtiyaçlarının dışında belli bir miktar mala sahip olan müslümanların kendileri ve velayetleri altındaki kişiler için yerine getirmekle yükümlü oldukları mali bir ibadettir. Sadaka-i Fıtır veya fıtır sadakasına baş zekâtı ve beden zekâtı da denmektedir. Bu isimlendirmeler onun şahsa bağlı, şahıs başına konmuş bir mali yükümlülük olması önceliğine dayanmaktadır.

Fıtır Sadakası(fitre) Ramazan orucunun farz olduğu Hicri 2. yılın Şa’ban ayında, zekâttan önce farz kılınmıştır. Dini bir yükümlülük oluşunun dayanağı Hadisi Şeriflere dayanmaktadır. Bayramın 1. Günü tan yerinin ağarmasına kadar ödenmesi gerekmektedir. Ödenmesi gereken Sadaka-i Fıtır(Fitre)miktarı bu sene en düşük 10 TL. üzerinden verilecektir.

Muhterem Mü’minler!

Bilindiği üzere Zekât, İslam’ın temel şartlarından biridir. Mali bir ibadet olan zekât, dinen zengin olanların yerine getirmesi gereken bir farzdır. Zekât; Hicretin ikinci senesinde, oruçtan önce farz kılınmıştır. Önemine binaen, Kur’an-ı Kerimde otuz iki yerde, namazla birlikte zikredilmiştir.

Zekât, lügatte; artma, ziyadeleşme, temizlenme, temizlik ve bereket manalarına gelir. Dinimizde ise; bir malın belirli bir miktarını, üzerinden belirli bir zaman geçtikten sonra, ihtiyacı olan Müslümanlara zekât niyetiyle temlik etmek demektir.

Zekât; insanlar arasında sevgi, kardeşlik ve samimiyet bağlarını güçlendirir. Varlıklı kimselerden, yoksullara uzanan bir yardım eli olarak, muhtaçları sevindirir. Cimrilik ve haset hislerini giderir. Toplumu meydana getiren fertler arasında birlik ve beraberliğin doğmasına sebep olur.

Zekât; mü’minlerin, Allah (c.c.) sevgisini, mal ve servet sevgisinden üstün tuttuklarını gösteren bir özellik taşımaktadır. Çünkü zekâtını veren kimse, onu alan şahıslardan hiçbir karşılık beklememektedir. Bunu, sadece ibadet niyetiyle Allah rızası için yapmaktadır. Bu da, mü’min olmanın güzel bir belirtisidir.

Bir de şunu unutmamak gerekir ki; her insanın kazancında, çevresinin de bir payı ve emeği bulunmaktadır. Onun için kişi, servetini kazandığı muhitte bulunan fakirlere vermeli ve içinde yaşadığı toplumun muhtaçlarına öncelik tanımalıdır. “Zenginlerin mallarında fakir ve yoksulların hakları vardır" mealindeki ayeti kerime, bizlere bu gerçeği anlatmaktadır.

Aziz Müslümanlar!

Bakara süresi 277. ayetinde Cenab-ı Hak şöyle buyuruyor: "İman edip yararlı işler yapanlar, namazı kılıp zekâtı verenler için, Rableri katında karşılık vardır. Onlar için korku da yoktur üzüntü de."

Zekât vermenin karşılığı dünyada güven, bolluk, bereket ve huzur; ahirette ise cennettir. Dünyada mutlu ve huzurlu yaşamak isteyenler, eğer zengin iseler zekâtlarını eksiksiz ödemelidirler. Zekâtı ödemeyen Müslümanlar kazandıklarının hayrını göremezler. Allah katında da, kullar katında da sorumlu olurlar.

Zekât, görünüşte malı eksiltir. Fakat dalları budanan ağaçlarda budama ve ayıklama işlemi, meyvelerin daha sağlıklı ve gür çıkmasını sağladığı gibi; zekât vermek de kazanılan malları bir takım kem nazarlardan korur, güçlendirir, daha bol olmasını sağlar. Bu sebeple her yıl mal varlığını hesap edip düzenli bir şekilde zekâtını ödeyen Müslümanların mal varlıkları kat kat artmaktadır.

Muhterem Mü'minler!
Zekât, cimriliği önler, insanların cömertlik damarlarını coşturur, hayır-hasenat kapılarını açar. Mülkiyeti sağlamlaştırır. Mal ve servet düşmanlarının azalmasını sağlar. Mükemmel bir sosyal güvenlik ortamı meydana getirir. Ekonomik büyümeye büyük ölçüde katkısı olur.

Zekâtın farz olmasının şartları vardır. Bu şartlar da şunlardır: Dinen zengin sayılabilecek miktarda mala sahip olunması, bu malın yıllık asli ihtiyaçlardan artmış olması, mal varlığının üzerinden bir yıl geçmiş bulunması, akıllı olmak, erginlik çağına girmiş olmak ve Müslüman olmak.

Yıllık asli harcamalar da şunlardır:
İçinde barınılacak normal bir ev, normal ölçülerde ev eşyası, normal bir binek yahut otomobil, geçimi sağlamaya yönelik dükkân, tezgâh, sanat aletleri, yiyim-giyim kuşam harcamaları, çocukların her türlü okul harcamaları, seyahat giderleri, tedavi giderleri, kitaplara yapılan harcamalar, hizmetçi masraflarıdır.

Erginlik çağına girmeyen çocukların zekâtını, onlar adına velilerinin ödemesi gerekir.

Değerli Mü'minler!

Ancak zekât; zekât niyetiyle, nezaket kurallarına uyularak verilmeli, zekâtı alanların gönülleri incitilmemelidir.

Alan el değil, veren el olalım. Toplumdaki muhtaç insanları zekât, fitre ve sadakalarımızı vererek görüp, gözetelim. Bu mübarek ay vesilesiyle hem nefsimizi hem de malımızı temizleyelim.

Kıymetli Müslümanlar!

Zekât ibadeti, müslümanı tembellikten kurtarır. Çünkü sevgili Peygamberimiz: “Veren el, alan elden üstündür” buyurmakta ve veren el olmamızı tavsiye etmektedir. Veren el olabilmek için de, çalışıp kazanmak gerekir. Dinimizde, “Bir lokma, bir hırka” anlayışı ile tedbirsiz tevekkülde bulunmanın yeri yoktur. O halde, Müslüman çalışkan, tutumlu, tedbirli, zekât alan değil, zekât veren olmaya gayret eden, dosdoğru insan demektir. Çalışma gücü olanlar, mutlaka çalışacak ve yoksulluktan kurtulmak için, meşrû her çareye başvuracaktır. Zekât; ancak, çalışma gücünü ve kabiliyetini kaybetmiş, bakıma muhtaç duruma düşmüş olanlara verilmelidir. Yoksa sağlam ve iş yapma kuvvetine sahip kimselerin, çalışmayıp zekât veya fitre beklemeleri, dinimizce hoş karşılanmayan bir harekettir.

Hz. Peygamber (s.a.v.), “Zekât İslamın köprüsüdür” buyurmakla, zekât sayesinde toplumun, çeşitli kesimleri arasında bir bağ kurulmasına ve bu bağın güçlendirilmesine işaret buyurmuştur. Gerçekten zekât, sosyal dengenin sağlanmasında güzel bir vesile ve hoş bir örnektir.

Mustafa Hamdullah ERGİN

GEYVE HABER

Kaynakça:

1-Kur’an-ı Kerim,

2-İlmihal