II. Bayezid Köprüsü(Geyve-Alifuatpaşa Köprüsü)
Mustafa Hamdullah ERGİN
II. Bayezid Köprüsü(Geyve-Alifuatpaşa Köprüsü)
Marmara Bölgesi’nde olup, Sakarya İli sınırları içinde bulunan ve üzerinde büyüklü küçüklü oniki adet baraj olan Sakarya Nehri üzerindeki; Geyve, Taraklı, Göynük, Nallıhan, Beypazarı, Ayaş, Ankara ve Avrupa’yı Asya’ya bağlayan, “Ata Yadigârı” bir taş köprü... Yıldırım Bayezid zamanında 1389 yılında başlatılan”Surre Alayı”nın “HİCAZ”ile”İstanbul”arasında köprü kuran”Surre Geleneği”her yıl, her birinin içinde Bin(1000)Osmanlı Altını bulunan İkiyüzotuziki(232)kese orada bulunan fukara halka dağıtılmak üzere tercih edilen üç yoldan orta yol(Üsküdar, Gebze, İznik, Sapanca, Geyve, Hendek, Ayaş, Düzce, Bolu, Çorum, Hacıhamza, Merzifon, Amasya, Turhal, Tokat, Sivas, Malatya, Diyarbakır ve Şam üzerinden geçen yol) üzerinde bulunan güzergahtaki II. Bayezid Köprü’sü üzerinden geçerlerdi. Üzerindeki kitabeye göre, Tarihte devir açan Fatih’in oğlu II. Bayezid tarafından Hicri 901 Miladi 1495–96 yıllarında yaptırılmıştır. Mimarının Abdullah oğlu Murad olduğu Kitabede yazılmaktadır.
Bizans döneminde köprünün
Meşhur Seyyahımız Evliya Çelebi, Arab Seyyah İbni Batuta seyahatnamelerinde köprünün varlığından hiç bahsetmezler. Ancak Sultan 2.Mahmud zamanında İran’a elçi giden Yasincizade Abdülvehhab Efendi Seyahatnamesinde köprünün bir kemerinin yıkıldığından bahsetmesi, o zamanlarda üzerinde Baraj ve Regülâtör bulunmadığından dolayı Nehrin debisinin çok oluşundan yıkıldığı anlaşılmaktadır.
E.Charton 1864 de yayınladığı Seyahatnamesinde köprünün iki kemerinin yıkılmış olduğunu ve bu kısımların ahşaptan yapıldığını yazar…II.Abdülhamit zamanında Nafia Nezareti(Bayındırlık Bakanlığı) köprünün tamirini proğramına almışsa da gerekli onarım yapılamamıştır.
II. Bayezid Köprüsü’nün orijinal uzunluğu
Geyve tarafında kalan yerinde “MİHRAB”, “MİHRAB” ın üstünde “Kitabe” ve ön yüzünde “Girift” istifle yazılmış bir yazı mevcuttur.(Diğer tarihi köprüler de olmayan bir özellik, “MİHRAB” ve “NAMAZ” kılma yerinin oluşu… Zira tek geçit burası olduğu gibi,”Mısır Seferi”ne gidiş,”İpek Yolu” ve “Bağdat Yolu”’nun geçişi bu yoldandır.Onun için üzerinde “İbadet” edilebilen tek Köprüdür II.Bayezid Köprüsü.)
”İstiklal Savaşı”nda 17 Mayıs 1920 tarihinde köprü, Alifuat Cebesoy(Paşa) tarafından az bir kuvvetle savunulmuş(Geyve halkından çıkan Milis Kuvvetleri de Askeri birliklere dâhil olmuş),düşmanın geçmesi engellenmiştir. Daha sonra onun adı beldeye verilmiştir.
Köprü 2005 yılında hasarlı deyip 700 Milyar T.L.masraf edilerek yarısı yapılmış, kalan yarısı da komple sökülüp yine bir o kadar daha masraf yapılarak 2007 yılında yeniden düzenlenmiştir. Daha önceki tadilatta üzerinden ağır tonajlı vasıtalar geçtiği için taban taşları yerinden oynamağa başlamıştı.
Hâlbuki ecdad o dönemde yapılan işçilikte iki taşın birleşim yerini oyup kancalı demir koyup boşlukları kurşunla doldurmakta idiler. Aslında Köprünün özellik ve güzellikleri yazmakla bitmez.
II. Bayezid Köprüsü: Trafik yoğunluğu nedeni ile bugünkü ihtiyaca cevap verememektedir. İki vasıta yan yana olduğu ve yayalarda olduğu zaman bir hayli sıkıntı yaşanmaktadır. Eğer koruma altına alıp, açık Müze haline getirmezsek ata yadigârı mirasımızı, bizden sonraki nesillerimize bırakacağımız şüpheli görülmektedir. Köprünün biraz daha yukarısından Geyve-Alifuatpaşa’yı birbirine bağlayan bir Köprü yapılmasını yetkililerden istiyoruz. II. Bayezid Köprüsü’nün sadece yaya Trafiğine açık ve aynı zamanda bir Açık Hava Müzesi haline dönüştürülmesi, Köprünün yükünü hafifletmekle kalmayıp ömrünü uzatacaktır.
Adapazarı- Eski Ankara yolu üzerinde Trabzanlar Köyü Sakarya Köprüsü(Kelebekler Köprüsü) Cumhuriyet Dönemi Köprüsü olmasına rağmen, yan tarafına başka bir Köprü yapılarak Açık Hava Müzesi haline dönüştürülmüştür.
Sayın Ulaştırma Bakanımız, Küçük Esnaf ve Sanayi Sitesinin yanından E–25 Karayoluna bağlanacak bir köprü sözü vermiştir. Eğer bu Köprü yapılırsa “II.Bayezid Köprüsü” rahatlamış olacaktır.
Yetkililerden ricamız biran evvel Köprü’nün yapılıp “II. Bayezid Köprüsü”nün de yaya trafiğine serbest ve “Açık Hava Müzesi” haline dönüştürülmesidir.
Bir dahaki yazımda buluşuncaya dek. Kalın Sağlıcakla.
#
